Muzeum w Kamieniu Pomorskim

Edycja: Pierwszy polski starosta kamieński

Zdjęcie:
Tytuł:

Rozpoczynając
w ubiegłym roku na nowo, po blisko czterdziestu latach, badania nad
polskim rokiem 1945 w naszym mieście okazało się, że osoba
organizatora polskości na naszych ziemiach, Pełnomocnika Rządu na
Obwód Kamień i starosty kamieńskiego Władysława Jasińskiego jest praktycznie nie znana.
Wiedzieliśmy jedynie, że sprawował te funkcje w okresie 1945-1946,
mieszkał w budynku przy ówczesnej Alei Niepodległości 5, dziś
zajmowanym przez Pogotowie Ratunkowe, i w kolejnych latach bywał w
naszym mieście – w roku 1970, jako honorowy gość
zjazdu pionierów Ziemi Kamieńskiej, i 1985 na obchodach
czterdziestolecia kamieńskiej Spółdzielni Spożywców. 

	Niezbędne
stało się zatem podjęcie działań zmierzających do pełniejszego
poznania postaci Władysława Jasińskiego. Kwerenda przeprowadzona w
Archiwum Państwowym w Szczecinie i jego oddziale w Międzyzdrojach
nie przyniosła jednak zamierzonego efektu. W żadnej z tych placówek
nie udało nam się odnaleźć dokumentacji osobowej Jasińskiego lub
materiałów, które pozwoliłyby poszerzyć stan naszej wiedzy na
temat tej kluczowej dla organizowania się polskości na Ziemi
Kamieńskiej postaci. Ostatecznie nasze Muzeum zwróciło się z
prośbą o pomoc do Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego,
następcy dawnego Urzędu Pełnomocnika Rządu na Okręg Pomorze
Zachodnie i Urzędu Wojewódzkiego Szczecińskiego. Po pewnym czasie
okazało się, że archiwum zakładowe ZUW jest w posiadaniu
materiałów dotyczących W. Jasińskiego. Do Muzeum trafiły stamtąd
kserokopie dokumentów dotyczących kamieńskiego okresu jego
działalności takich jak: karta personalna, powołanie na Pełnomocnika
Rządu, odwołanie ze stanowiska starosty, odręczny życiorys,
wniosek wojewody Borkowicza do Ministerstwa Ziem Odzyskanych o 
mianowanie Pełnomocnika Jasińskiego starostą kamieńskim z maja
1946 r., opinia, również z tegoż roku, z której dowiadujemy się
o odwołaniu go z zajmowanego stanowiska. Dzięki niej potwierdziły
się nasze przypuszczenia, że miało ono charakter polityczny.
Władysław Jasiński, jako członek zwalczanego wówczas Polskiego
Stronnictwa Ludowego, był w niej określany jako „reakcjonista”,
co stało się powodem jego zdymisjonowania. Z przesłanych
dokumentów dowiedzieliśmy się także, że  starosta brał udział w powstaniu warszawskim. Informacja ta stała
się dla nas niezwykle ważna. Dzięki niej, z pomocą Muzeum
Powstania Warszawskiego, udało się nam skontaktować z wnukiem, a
następnie z synem organizatora polskiej administracji na Ziemi
Kamieńskiej.
	W
dniach 10 i 18 stycznia br. mieliśmy zaszczyt gościć, w okolicach Warszawy, u Pana Michała Jasińskiego, syna Pełnomocnika Rządu
i starosty naszego powiatu.
	W
archiwum domowym gospodarza, wśród pamiątek rodzinnych, 
zachowały się materiały, dla powojennego Kamienia i powiatu
kamieńskiego bezcenne. Dzięki ogromnej życzliwości Pana Michała
Jasińskiego MHZK wzbogaciło się o skany dokumentów i fotografii,
dotyczących naszego miasta, z lat 1945-1950. Wśród nich znajdują
się zaświadczenia wydane w maju 1945 r., przez Pełnomocnika Rządu
na Okręg Pomorze Zachodnie ppłk. Leonarda Borkowicza, dla
Pełnomocnika Jasińskiego i grupy operacyjnej udających się do Kamienia w celu
objęcia administracji nad obwodem  czy legitymacja członkowska nr 4
Spółdzielni Spożywców „Odra”, wystawiona 30 listopada 1945
r., której członkiem założycielem był Jasiński. Wśród innych
dokumentów związanych z jego aktywnością jako pełnomocnika i
starosty znalazły się m.in. różnego rodzaju protokoły,
podziękowania oraz informacje z terenu. Na uwagę zasługuje tu 
zatrważający meldunek wójta gminy Trzebieszów, Szczepana
Piwowarczyka, w sprawie nadużyć i brutalnego postępowania
żołnierzy Armii Czerwonej terroryzujących miejscową ludność
jak i zarząd gminny. Okres piastowania funkcji starosty przez Jasińskiego zamyka
protokół przekazania urzędu, dnia 31 lipca 1946 r., Janowi Tylińskiemu wyznaczonemu na jego następcę.
	Oprócz
kopii dokumentów MHZK wzbogaciło się również o skany dziesięciu
fotografii z lat 1945-1946. Na czterech z nich obiektyw nieznanego
fotografa (być może Stanisława Forella, prowadzącego wtedy jedyny
w obwodzie zakład fotograficzny) uwiecznił jeden z najważniejszych
kamieńskich dni 1945 r. - 16 września i pierwsze polskie dożynki,
które odbywały się wówczas na naszym stadionie. W kadrze autora
fotografii znalazły się m. in. ludność miasta, władze powiatu –
Pełnomocnik Jasiński i jego zastępca Aleksander Tufman oraz wieńce
dożynkowe.
	W
ramach prowadzonego przez MHZK projektu „Z powojennych dziejów
miasta i gminy Kamień Pomorski” sfilmowaliśmy kolejną ważną
relację dotyczącą życia na tym terenie po 1945 r. Pan Jasiński
podzielił się z nami swymi, zapamiętanymi z opowieści ojca,
wspomnieniami dotyczącymi naszego miasta, ale też i fragmentami
własnych, z perspektywy dziecka jakim był zamieszkując Kamień w latach 1945-1950. 
	Pozyskane
materiały już niebawem staną się częścią przygotowywanej przez
nasze Muzeum ekspozycji „Zrujnowane miasto. Kamień Pomorski
1945-1966”, której otwarcie odbędzie się 5 marca br.,
upamiętniając 66. rocznicę zdobycia Ziemi Kamieńskiej. Wówczas
tez powrócimy do osoby Władysława Jasińskiego, przedstawiając
szczegółowo drogę życiową tej ważnej dla powojennego Kamienia
postaci.
Na
fotografii:
Władysław
Jasiński stojący w sąsiedztwie swego domu - dziś siedziby Pogotowia Ratunkowego.

Autor:

www.mhzk.eu | Wszelkie prawa zastrzeżone | Made by IQ Vertical | 2009