Muzeum w Kamieniu Pomorskim

Edycja: Księstwo Pomorskie z Mapy Lubinusa w MHZK

Zdjęcie:
Tytuł:

Wczoraj w Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej otwarta została wystawa „Miasta Księstwa Pomorskiego według Eilharda Lubinusa”.     Przygotowana przez Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie ekspozycja pokazuje Pomorze Zachodnie z początku XVII wieku ukazane na „Wielkiej Mapie Księstwa Pomorskiego” opracowanej na zamówienie księcia Filipa II przez niemieckiego kartografa, matematyka teologa i poetę Eilharda Lubinusa.     Lubinus urodził się w 1565 r. w Westerstede koło Oldenburga jako syn pastora miejscowej parafii. Studiował na uniwersytecie w Rostocku, którego profesorem został w 1595 r. Początkowo zajmował się poezją i teologią. Z czasem stał się jednak kartografem, geografem i matematykiem. Zmarł w 1621 r. w Rostocku, gdzie został pochowany w tamtejszym kościele św. Jakuba.     Eilhardus Lubinus jest znany przede wszystkim jako autor „Wielkiej Mapy Księstwa Pomorskiego” jednak pierwszą zachowaną pracą kartograficzną Lubinusa jest opracowana w 1608 r. „Mapa Rugii”.     Lubinus rozpoczął prace nad swym największym dziełem, które początkowo miało stanowić mapę do kroniki, od zapoznania się z dotychczasowym piśmiennictwem, opracowaniami kartograficznymi i przeprowadzenia kwerendy archiwalnej dotyczącej Księstwa Pomorskiego. Jesienią 1611 r. przystąpił do prac terenowych, kontynuowanych w kolejnym roku. Następnie opracował tabele z opisami miejscowości i terenu pracując również nad rysunkiem mapy.  W 1617 r. Lubinus dokonał weryfikacji treści mapy wyruszając w podróż po Pomorzu. List polecający od Filipa II zapewnił mu wszelką pomoc w trakcie podróży. Na przełomie 1617 i 1618 r. rozpoczęto prace miedziorytnicze nad mapą, które przeprowadzono w Amsterdamie. Wysztychowano ją na 12 miedzianych płytach, a pierwsze jej odbitki ukazały się w listopadzie 1618 r. Pierwszy egzemplarz mapy jej autor przekazał Filipowi Juliuszowi, następcy jej fundatora i inicjatora Filipa II zmarłego 3 lutego 1618 r.     Przypuszcza się, iż pierwszy nakład mapy wyniósł 20-30 egzemplarzy. Kolejny dodruk, również w niewielkim nakładzie, miał miejsce w 1758 r. w Hamburgu. Podczas wojny siedmioletniej zaginęły miedziane płyty z mapą, a część drugiego wydania uległa zniszczeniu. W 1926 r. mapa doczekała się trzeciego wydania tym razem w Szczecinie w formie faksymilowej. Po II wojnie światowej została wydana w Niemczech w 1980 r. jak również w Szczecinie dziewięć lat później.     Mapa podzielona została na 12 arkuszy o wymiarach 54,3 na 42 cm. Jej podział nastąpił przez pocięcie na prostokąty równej wielkości stąd widoczne na niej poprzerywane rysunki czy nazwy miejscowości. Dzieło Lubinusa stanowi nie tylko znakomite opracowanie kartograficzne, ale zawarto w nim również informacje dotyczące przeszłości Pomorza jak drzewo genealogiczne książąt pomorskich liczące 157 imion i portretów, czy skromniejsze drzewo książąt rugijskich z 19 imionami, herb Księstwa Pomorskiego i portrety pięciu książąt żyjących w okresie powstawania mapy, herby ziem i księstw składających się na całe Księstwo. Wewnętrzną ramę ramy stanowią 353 herby szlachty pomorskiej, zewnętrzną zaś widoki miast, wśród których znajduje się także Kamień oraz zamków i klasztorów.     Obecnie oryginał Mapy Lubinusa wydanej w 1758 r. jest prezentowany na wystawie zatytułowanej „Gabinet Lubinusa” w Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie.     Prezentowaną od poniedziałku w Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej ekspozycję tworzy 49 plansz ukazujących miasta Księstwa Pomorskiego z ich rysem historycznym, widokiem z Mapy Lubinusa oraz współczesnymi fotografiami je przedstawiającymi. Wystawę wzbogacają również makiety czterech miast, którymi są: Barth (Bardo), Greifswald (Gryfia), Wolgast (Wołogoszcz) i Szczecin, modele zamku w Szadzku i pocysterskiego klasztoru w Marianowe oraz film poświęcony mapie zrealizowany przez Andrzeja Fadera i Zamek Książąt Pomorskich.     Wystawa będzie prezentowana w naszym Muzeum do końca lutego 2016 r., od poniedziałku do soboty, w godzinach 10.00 – 16.00. Serdecznie zapraszamy! Bibliografia: M. Stelmach, Eilhardus Lubinus i jego Wielka Mapa Księstwa Pomorskiego, Szczecin 2001.

Autor:

www.mhzk.eu | Wszelkie prawa zastrzeżone | Made by IQ Vertical | 2009