Utracone dziedzictwo - Historia kościółka w Gostyniu (2).
„Kościół murowany na 450 osób, zniszczenia 45 % .... We wsi jest drugi czynny kościół – sprzeciwu nie będzie .... Przekazany na rozbiórkę ...zgoda 10.III.54 .” - notatka na temat kościółka w Gostyniu napisana przez pracownika wydziału do spraw wyznań Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej.

Ważnym elementem wyposażenia świątyń protestanckich była ambona - w kościółku w Gostyniu wykonana została w 1688 roku. Na parapecie schodów prowadzących na ambonę umieszczone były malowidła ukazujące „Zwiastowanie” oraz „Pokłon Pasterzy”. Ambona wsparta była na kolumnie, a nad nią zawieszony był baldachim. Wewnątrz kościółka ciekawie prezentowała się ława pastora z 1653 roku, w płycinach której namalowane zostały wyobrażenie świętych patronów – postać Marii z Dzieciątkiem i Jakuba Starszego, uzupełnione inskrypcjami o treści: „Hoc Scamnum, Sümptibus Pastoris Jacobus Fürstenowy Exstructum est in honorem Elisabethae Lemken et Mariae Palen” . Nieodłącznym elementem kościołów protestanckich, jak również katolickich jest chrzcielnica. W Gostyniu chrzcielnica pochodziła z 1653 roku - na niej znajdowała się inskrypcja: „Anno 1653 haben dieses Gott zun Ehren stavieren lassem Jakob Götye und seine hauszfraw Margarita Brockhusen ”.
Dla coraz większej ilości wiernych w kościołach dodatkowo montowano empory, czyli zawieszone w nawach bocznych rodzaje balkonów, dzięki którym cała społeczność lokalna uczestniczyć mogła w nabożeństwach. Na emporze z kościółka w Gostyniu wykonanej w 1673 roku namalowane były herby von Brochusen'ów, von Marwiz'ów, von Fleming'ów i von Bonin'ów. Dodatkowo umieszczona była inskrypcja fundatorów empory: „KLAS HENING V BROCKHAVSEN VND F ANNA DOROTHEA GEBOHRENE VON LEPELN liesen DIES GESTÜHILTE BAWEN", jak również jej twórcy „B M HANS SCHVHMACHER ANNO 1673” .
Na szczególną uwagę zasługiwało również wspaniałe epitafium (wysokie na 3 i szerokie na 2 metry) wykonane dla właściciela wioski i patrona kościółka Hansa Carla von Brochusen'a i jego żony Charlloty Amelii von Kamecke. W centralnej części epitafium widoczny był portret zmarłego w stroju typowym dla epoki. Powyżej, epitafium zwieńczone było herbem rodziny von Brochusen (biegnący lis) i żony zmarłego – rodziny von Kamecke (głowa kozła). Oba herby zwieńczone zostały tzw. klejnotem (szyszakiem z piórami) - zdobił te herby w których przodkowie brali udział w wyprawach krzyżowych do Ziemi Świętej. W dolnej części epitafium znajdowała się inskrypcja m.in. z datą urodzin i śmierci Brochusen'a (20 grudnia 1728 roku - 12 czerwca 1767 roku).
Wewnątrz świątyni nie zabrakło również tablicy pamiątkowej poświęconej pastorowi, który sprawował swoją posługę kapłańską od 1738 roku aż do śmierci - na płycie umieszczony był napis „ 10. Mai 1711 geboren, 7. April 1754 gestorben, von 1738 an Pffarer in Gross Justin”. Na ścianach zawieszone były również płyty poświęcone żołnierzom poległym w wojnie napoleońskiej 1813-1815, prusko - austriackiej z 1866 i I wojny światowej 1914-1918.
Poza tym wewnątrz świątyni umieszczona była kamienna płyta grobowa z XVII wieku, zmarłego w wieku 63 lat von Brochusen'a, żyrandol z brązu wykonany około 1700 roku, kielich mszalny srebrny i pozłacany z 1693 roku, z inskrypcją fundatora Michaela Heinricha von Brochusen'a, patena z 1653 roku, świecznik cynowy z 1666 roku i drewniana skrzynka na sakrament z 1650 roku.
Na wieży kościelnej zawieszone były trzy dzwony z 1829 roku, 1917 roku i 1921 roku. Na najstarszym znajdowała się inskrypcja z nazwiskiem fundatorów dzwonu ” PATRONI HOC TEMPORE VIVENTES DOMINI ...... FERDINAND , FRIEDRICH SIGISMUND VON BROCKHUSEN”. ... i pastora urzędującego wówczas w kościele ”PASTOR CHRISTIAN BERNHARDN FAHLAND”.
Obecnie w miejscu kościółka jest pusty plac, nie pozostał po nim żaden ślad. Kościółek został zniszczony w 1954 roku. Co stało się z bogatym wyposażeniem wnętrza świątyni? Może zostało częściowo uratowane? Jedynym świadectwem jego istnienia są fotografie i pamięć żyjących jeszcze osób. Niestety z każdym następnym rokiem jest ich coraz mniej.

Jeśli ktoś ma jakiekolwiek informacje na temat kościółków wiejskich okolic Kamienia Pomorskiego i chciałby się nimi podzielić proszony jest o kontakt z Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej: tel. 0502064700, lub e-mail: archeokam@wp.pl