Muzeum w Kamieniu Pomorskim

Edycja: Historia jednego zabytku - część 55 (2)

Zdjęcie:
Tytuł:

Utracone
dziedzictwo - Historia kościółka w Gostyniu (2). „Kościół murowany na 450
osób, zniszczenia 45 % .... We wsi jest drugi czynny kościół
– sprzeciwu nie będzie .... Przekazany na rozbiórkę
...zgoda 10.III.54 .” - notatka na temat kościółka w
Gostyniu napisana przez pracownika wydziału do spraw wyznań
Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej. 

 Ważnym elementem wyposażenia
świątyń protestanckich była ambona - w kościółku w
Gostyniu wykonana została w 1688 roku. Na parapecie schodów
prowadzących na ambonę umieszczone były malowidła ukazujące
„Zwiastowanie” oraz „Pokłon Pasterzy”. Ambona wsparta była
na kolumnie, a nad nią zawieszony był baldachim. Wewnątrz
kościółka ciekawie prezentowała się ława pastora z 1653
roku, w płycinach której namalowane zostały wyobrażenie
świętych patronów – postać Marii z Dzieciątkiem i Jakuba
Starszego, uzupełnione inskrypcjami o treści: „Hoc Scamnum,
Sümptibus Pastoris Jacobus Fürstenowy Exstructum est in
honorem Elisabethae Lemken et Mariae Palen” . Nieodłącznym
elementem kościołów protestanckich, jak również
katolickich jest chrzcielnica. W Gostyniu chrzcielnica pochodziła z
1653 roku - na niej znajdowała się inskrypcja: „Anno 1653 haben
dieses Gott zun Ehren stavieren lassem Jakob Götye und seine
hauszfraw Margarita Brockhusen ”. Dla coraz większej ilości
wiernych w kościołach dodatkowo montowano empory, czyli zawieszone
w nawach bocznych rodzaje balkonów, dzięki którym cała
społeczność lokalna uczestniczyć mogła w nabożeństwach. Na
emporze z kościółka w Gostyniu wykonanej w 1673 roku 
namalowane były herby von Brochusen'ów, von Marwiz'ów,
von Fleming'ów i von Bonin'ów. Dodatkowo umieszczona
była inskrypcja fundatorów empory: „KLAS HENING V
BROCKHAVSEN VND F ANNA DOROTHEA GEBOHRENE VON LEPELN liesen DIES
GESTÜHILTE BAWEN", jak również jej twórcy „B
M HANS SCHVHMACHER ANNO 1673” . Na szczególną uwagę
zasługiwało również wspaniałe epitafium (wysokie na 3 i
szerokie na 2 metry) wykonane dla właściciela wioski i patrona
kościółka Hansa Carla von Brochusen'a i jego żony Charlloty
Amelii von Kamecke. W centralnej części epitafium widoczny był
portret zmarłego w stroju typowym dla epoki. Powyżej, epitafium
zwieńczone było herbem rodziny von Brochusen (biegnący lis) i żony
zmarłego – rodziny von Kamecke (głowa kozła). Oba herby
zwieńczone zostały tzw. klejnotem (szyszakiem z piórami) -
zdobił te herby w których przodkowie brali udział w
wyprawach krzyżowych do Ziemi Świętej. W dolnej części epitafium
znajdowała się inskrypcja m.in. z datą urodzin i śmierci
Brochusen'a (20 grudnia 1728 roku - 12 czerwca 1767 roku). 
Wewnątrz świątyni nie zabrakło również tablicy
pamiątkowej poświęconej pastorowi, który sprawował swoją
posługę kapłańską od 1738 roku aż do śmierci - na płycie
umieszczony był napis „ 10. Mai 1711 geboren,
7. April 1754 gestorben, von 1738 an Pffarer in Gross Justin”.
Na ścianach zawieszone były również płyty poświęcone
żołnierzom poległym w wojnie napoleońskiej 1813-1815, prusko -
austriackiej z 1866 i I wojny światowej 1914-1918. Poza tym
wewnątrz świątyni umieszczona była kamienna płyta grobowa z XVII
wieku, zmarłego w wieku 63 lat von Brochusen'a, żyrandol z brązu
wykonany około 1700 roku, kielich mszalny srebrny i pozłacany z
1693 roku, z inskrypcją fundatora Michaela Heinricha von
Brochusen'a, patena z 1653 roku, świecznik cynowy z 1666 roku i
drewniana skrzynka na sakrament z 1650 roku. Na wieży kościelnej
zawieszone były trzy dzwony z 1829 roku, 1917 roku i 1921 roku. Na
najstarszym znajdowała się inskrypcja z nazwiskiem fundatorów
dzwonu ” PATRONI HOC TEMPORE VIVENTES DOMINI ...... FERDINAND ,
FRIEDRICH SIGISMUND VON BROCKHUSEN”. ... i pastora urzędującego
wówczas w kościele ”PASTOR CHRISTIAN BERNHARDN FAHLAND”.
 Obecnie w miejscu kościółka jest pusty plac, nie
pozostał po nim żaden ślad. Kościółek został zniszczony
w 1954 roku. Co stało się z bogatym wyposażeniem wnętrza
świątyni? Może zostało częściowo uratowane? Jedynym świadectwem
jego istnienia są fotografie i pamięć żyjących jeszcze osób.
Niestety z każdym następnym rokiem jest ich coraz mniej.
 Jeśli ktoś ma jakiekolwiek
informacje na temat kościółków wiejskich okolic
Kamienia Pomorskiego i chciałby się nimi podzielić proszony jest
o kontakt z Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej: tel. 0502064700, lub
e-mail: archeokam@wp.pl

Autor:

www.mhzk.eu | Wszelkie prawa zastrzeżone | Made by IQ Vertical | 2009