Przed kilkoma dniami minęła siedemdziesiąta druga rocznica pierwszych deportacji ludności polskiej z terenów II Rzeczpospolitej dokonanych przez Związek Radziecki. W ramach swojej działalności nasze Muzeum wyodrębniło w swych zbiorach w 2010 r. osobne „Archiwum Sybiraków” stawiając sobie za cel udokumentowanie losów mieszkańców miasta i gminy Kamień Pomorski zesłanych podczas II wojny światowej do ZSRR.
Ważną część tego „Archiwum” stanowią świadectwa osób deportowanych - wspomnienia i relacje - filmowane, nagrywane bądź spisywane - zależnie od woli osoby, do której uda nam się dotrzeć - w ramach projektu „>>Na nieludzkiej ziemi<<. Wspomnienia Sybiraków miasta i gminy Kamień Pomorski”. Realizując ten projekt próbujemy zebrać wspomnienia świadków historii - zesłańców mieszkających obecnie w naszej gminie, należących do kamieńskiego Koła Terenowego Związku Sybiraków.
Zasób Archiwum Sybiraków, oprócz relacji, tworzą także pamiątki z zesłania, dokumentacja go dotycząca, jak i ta pokazująca posyberyjskie losy osób deportowanych przez pryzmat wpływu wywózki na Ich dalsze życie. Ważne uzupełnienie Archiwum stanowi również księgozbiór dotyczący tematyki deportacji Polaków dokonanej przez ZSRR.
Archiwum Sybiraków MHZK znajduje się obecnie w fazie tworzenia. W ubiegłym roku mieszkanka Kamienia Pomorskiego, emerytowana lekarz medycyny Pani Helena Rodziewicz przekazała naszemu Muzeum zbiór pamiątek i materiałów dotyczących syberyjskich losów swej rodziny oraz Związku Sybiraków, wśród których znalazła się m.in. patelnia do smażenia służąca Rodzinie Rodziewiczów od czasów przedwojennych, także i na Syberii oraz Krzyż Zesłańców Sybiru nadany przez Prezydenta RP bratu Pani Doktor. W zbiorach MHZK znajdują się również takie same Krzyże, wraz z legitymacjami, nadane - komandorowi porucznikowi Panu Tadeuszowi Borkowskiemu, zmarłemu w 2010 r. adiutantowi Dowódcy Marynarki Wojennej kontradm. Włodzimierza Steyera oraz Panu Józefowi Krawczykowi, zmarłemu w ubiegłym roku zdobywcy i pionierowi Ziemi Kamieńskiej.
Wymienione wyżej osoby oraz Pani Jadwiga Kuczkowska, Sybiraczka, ale też i bratowa pierwszego polskiego burmistrza Kamienia Stanisława Kuczkowskiego mieszkająca w naszym mieście od 1946 r., podzieli się z nami swymi wspomnieniami związanymi z wywózką wracając do tego często najgorszego okresu swego życia.
Projekt „>>Na nieludzkiej ziemi<<. Wspomnienia Sybiraków miasta i gminy Kamień Pomorski” jest obecnie kontynuowany wspólnie z Gminą Kamień Pomorski oraz kamieńskim Kołem Terenowym Związku Sybiraków. Skróty relacji będą publikowane na łamach prasy lokalnej. W przyszłości będziemy dokładać wszelkich starań ażeby wspomnienia te ukazały się w osobnej publikacji jako nie tylko źródło historyczne, ale też wyraz naszej pamięci o ludziach, którzy doświadczeni w tak tragiczny sposób znaleźli swój dom na Ziemi Kamieńskiej.
Na fotografii:
ustanowiony w 2003 r. Krzyż Zesłańców Sybiru – wyraz pamięci o deportowanych na wschód w latach 1939-1956.
|