Muzeum w Kamieniu Pomorskim

Edycja: Historia jednego zabytku-część 20(1)

Zdjęcie:
Tytuł:

Malowidła na balustradzie empory chóru kościółka
w Górkach Pomorskich (część 1). Wreszcie, bracia, myślcie tylko o
tym, co prawdziwe, co poczciwe, co sprawiedliwe, co czyste, co miłe,
co chwalebne, co jest cnotą i godne pochwały ( List św. Pawła do
Filipian werset 4, 8- inskrypcja na balustradzie empory w Górkach
z przedstawieniem alegorii ). Niesamowite jak wiele niezwykle
cennych zabytków znajduje się w naszej okolicy. Pisząc
pierwsze artykuły zastanawiałem się, w którym momencie
zabraknie tematów do Historii jednego zabytku. Jednak moje
obawy były bezzasadne. Wertując różne dokumenty natknąłem
się na potężną ilość informacji na temat obiektów
zabytkowych w Kamieniu Pomorskim, jak również co było
największym zaskoczeniem- zabytków często zapomnianych w
okolicznych wioskach. W kościółku w
Górkach Pomorskich (niem. Görke)
znajduje się ciekawy zabytek. Mianowicie jest to XVII wieczna empora
chóru ze wspaniałymi malowidłami. Empora ta nie pochodzi z
oryginalnego wyposażenia kościoła. Po II wojnie światowej kościół
w Górkach był opuszczony, zgodnie z zaleceniami władz we
wnętrzu znajdował się magazyn rolniczej spółdzielni
produkcyjnej. Jednak może dlatego przetrwał najgorsze czasy i nie
został rozebrany jak świątynia w Benicach czy w Gostyniu.
Wyposażenie jednak w większości zostało wyniesione i zaginęło w
do dzisiaj niejasnych okolicznościach m.in. kielich mszalny z
inskrypcją AMANDUS ANDREAS LEVDZOV PASTOR 1726. Pozostało niewiele-
żeliwny piec kolumnowy, czy barokowy baldachim zawieszony nad
ołtarzem. W
latach 50 – zniszczono również drewnianą wieżę kościoła-
wg świadków została ona zwalona przy
	użyciu lin doczepionych do traktor ( podobny los spotkało wieżę
	kościoła w Sibinie).17 grudnia 1961 roku w kościele odbyła się
	pierwsza msza po wojnie. Ze względu na duże
	zniszczenia wnętrza kościółka i przede wszystkim brak
	wyposażenia, ówczesne władze kościelne postanowiły
	sprowadzić do niego elementy wyposażenia z innych świątyń m.in.
	interesujący nas zabytek, czyli fragmenty ław z kościółka
	w Jarszewie. Od tamtej pory były one częścią
	wyposażenia kościoła i służyły wiernym przez co najmniej 30
	lat. Jednak
	obecnie stan obiektu jest bardzo zły i wymaga jak najszybszych
	zabiegów konserwatorskich. Płyciny atakowane są przez
	grzyby, owady i mikroorganizmy- szczególnie widoczne są duże
	zniszczenia w płycinie pierwszej (od strony południowej), gdzie
	oprócz dużego uszkodzenia w strukturze drewna zniszczeniu
	uległo aż 80 % polichromii. Dzięki dofinansowaniu z Urzędu
	Miasta w Kamieniu Pomorskim empora w najbliższym czasie zostanie
	zabezpieczona przed dalszą dewastacją. Wg konserwatora zabytków
	Pana Przemysława Mannę balustradę empory wykonano z trzech
	różnych obiektów. Świadczą o tym różne
	formaty zdobienia oraz odmienna tematyka przedstawień. Łącznie w
	balustradzie umieszczono 12 obrazów. W dzisiejszym i
	następnym artykule chciałbym przedstawić je bliżej czytelnikom,
	ze względu na bardzo interesujące przedstawienia znajdujące się
	w płycinach zabytku. Na
	pierwszych od strony południowej (płycina nr 2, 3, 4) występują
	postacie kobiece, które personifikują tzw. alegorie. Ława z
	której one pochodzą przeznaczone zapewne były dla osób
	przystępujących do Komunii - były to tzw. Kommunikantenstuhl. Na
	pierwszej płycinie namalowana została postacie kobieca- alegoria
	Miłosierdzia (niestety płycina zachowana w bardzo złym stanie-
	pozostało na obrazie tylko 20 % malowidła), dalej przedstawienie
	alegorii- Nadziei z inskrypcją poniżej O Selig ist der Mensch, der
	Hoffnung steht auff GOTT. Der wird verlassen nicht, wie gross ...
	sey die Rath i ostatnia alegoria -Wiary. Wizerunki alegorii
	uzupełnione zostały we fryzie wersetem 4,8 Listu św. Pawła do
	Filipian. W kolejnych dwóch płycinach (nr 5, 6) znajdują
	się malowidła z kwiatami, pierwszej - tulipanu i w drugiej -
	goździka. Arcyciekawe
	malowidła znajdują się w dwóch kolejnych płycinach (nr 7,
	8)- są one elementami innej ławy. Na pierwszej widzimy pastora
	stojącego wewnątrz kościółka w Jarszewie, za nim - na
	drugim planie widoczna jest empora chóru i po bokach ławy.
	Obiekty te znajdują się do dzisiaj w kościele. Pastor
	przedstawiony został z młodzieńczymi rysami twarzy, długich
	lekko kręconych, rudych włosach z lewą otwartą ręką wysuniętą
	do przodu, prawą zaciśniętą przy sercu. Ubrany jest w czarny
	płaszcz sięgający do kolan, czarne rajtuzy a z szyi zwisa biały
	żabot. Pastor ubrany jest zgodnie z modą epoki baroku. <ul><li>
	
	Kolejna
	płycina jest również interesująca. Widzimy na niej pastora
	stojącego przed ołtarzem ( ołtarz pochodzi z 1658 roku i stoi w
	kościele do dziś). Pastor ubrany w długą zieloną tunikę a na
	nią narzucona jest sięgająca do ziemi czerwona peleryna. Pastor
	różni się z wyglądu od poprzedniego- przede wszystkim jest
	starszy i nosi brodę. Ciekawostką jest to, że pastor nie patrzy
	na ołtarz a wzrok kieruje na osobę oglądającą tę scenę. Za
	pastorem stoi czarny diabeł z wywieszonym czerwonym językiem.
	Skrada się w stronę duchownego ze szponami gotowymi do ataku . </li></ul>

ciąg dalszy nastąpi

Autor:

www.mhzk.eu | Wszelkie prawa zastrzeżone | Made by IQ Vertical | 2009