Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej oraz Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Ottona w Kamieniu Pomorskim mają zaszczyt zaprosić na otwarcie wystawy zatytułowanej „Zniszczone-utracone. Losy wiejskich kościółków okolic Kamienia Pomorskiego po II wojnie światowej”, które odbędzie się w najbliższą sobotę, 25 czerwca br., o godz. 12:00 w Pałacu Biskupim.

Wiejskie kościołki Pomorza Zachodniego stały się dominującym elementem w krajobrazie wsi pomorskiej świetnie wpisując się w jej architekturę. Podobnie było i w powiecie kamieńskim. Fundatorami wznoszonych przeważnie od XVI do XVIII w. świątyń byli przedstawiciele pomorskich rodów – von Flemmingów, von Köllerów, von Puttkamerów czy von Brochusenów. Bogate wyposażenie – epitafia, drewniane empory z herbami donatorów, ich portrety i krypty grobowe, charakterystyczne dla świątyń protestanckich ołtarze ambonowe i anioły chrzcielne czy cenne naczynia liturgiczne świadczyły o hojności i zamożności fundatorów.

Niestety część z kościołów została bezpowrotnie utracona nie tylko podczas II wojny światowej, ale często i po jej zakończeniu.

Od 1945 r. poniemieckie świątynie Ziem Zachodnich i Północnych przejęte przez Kościół katolicki stały się dla ciężko doświadczonej przeżyciami wojennymi polskiej ludności, która tu zamieszkała, miejscem bardzo ważnym. Wraz z katolickim księdzem stwarzały namiastkę stron rodzinnych i umożliwiały przystosowanie się do życia w nowym, obcym miejscu osiedlenia.

Nie wszystkie obiekty sakralne zostały jednak przejęte przez Kościół. W miarę nasilającej się z nim walki, prowadzonej przez władze komunistyczne, uzyskanie zezwolenia na użytkowanie opuszczonych świątyń na cele kultowe stało się niemożliwe.

W tej sytuacji wiele wartościowych obiektów pozostawionych bez opieki ulegało dewastacji. Kościoły, często zabytkowe, mimo interwencji służb konserwatorskich stopniowo popadały w ruinę.

Ich los został przypieczętowany 20 lutego 1954 r. Wówczas to, na posiedzeniu Egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Szczecinie, postanowiono je przekazywać na cele gospodarcze lub do rozbiórki. Szczegółowy plan ich rozdysponowania, na lata 1954-1955, obejmujący ponad 230 kościołów położonych na terenie całego województwa, został opracowany w Wydziale ds. Wyznań Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej. W powiecie kamieńskim (w jego granicach, sprzed 1 października 1954 r., obejmujących wówczas m.in. Przybiernów, Stepnicę i Łoźnicę) wytypowano 25 kościołów, z których większość została rozebrana.

Wystawa „Zniszczone-utracone. Losy wiejskich kościółków okolic Kamienia Pomorskiego po II wojnie światowej”, której organizatorami są Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej oraz Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Ottona w Kamieniu Pomorskim, pokazuje dramatyczne dzieje tych obiektów sakralnych na przykładzie dwunastu wybranych nieistniejących już kościołów, które znajdowały się w Benicach, Buku, Dobropolu, Gostyniu, Jarszewie, Lasce, Samlinie, Sibinie, Stuchowie, Szumiącej, Śniatowie i Wrzosowie (po latach odbudowano świątynie w Sibinie, Samlinie, Stuchowie i Śniatowie).

Na ekspozycję składają się fotografie pokazujące zniszczone kościółki przed i po 1945 r., kopie dokumentów dotyczących ich rozbiórek, ocalałe elementy wyposażenia oraz film dokumentalny, zrealizowany przez Pawła Kulę ze Stowarzyszenia „Oswajanie Sztuki”, w którym zebrano relacje świadków historii pamiętających celowe niszczenie świątyń w latach 1954-1955.

Honorowy Patronat nad wystawą objął Jego Ekscelencja Ksiądz Arcybiskup Andrzej Dzięga, Metropolita Szczecińsko-Kamieński.