Muzeum w Kamieniu Pomorskim

Edycja: Rok 2010 w MHZK

Zdjęcie:
Tytuł:

Samorządowa
instytucja kultury, jaką jest Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej,
została powołana uchwałą Rady Miejskiej w Kamieniu Pomorskim nr 
XLV/318/09 z dnia 26 czerwca 2009 r. 

	28
września tegoż roku stanowisko jej dyrektora objął, dotychczasowy
Pełnomocnik Burmistrza Gminy ds. powołania Muzeum Historii Ziemi
Kamieńskiej, archeolog Grzegorz Kurka. Rok 2010 stanowił zatem
historyczne, pierwsze pełne dwanaście miesięcy działalności
naszej instytucji. 

	Kluczowy
element funkcjonowania placówki stanowiły organizowane w Muzeum
wystawy. W
ubiegłym roku, oprócz stałej ekspozycji zabytków sakralnych i
archeologicznych w kapitularzu katedry kamieńskiej, odbyły się
trzy czasowe wystawy fotograficzne – dwie w Pałacu Biskupim oraz
jedna internetowa. Muzeum aktywnie włączyło się w obchody
sześćdziesiątej piątej rocznicy zdobycia Ziemi Kamieńskiej. 23
maja upamiętniło dzień przybycia do Kamienia grupy operacyjnej z
Pełnomocnikiem Rządu na Obwód Kamień Władysławem Jasińskim na
czele, organizującej polską administrację na terenie późniejszego
powiatu kamieńskiego. W związku z tą rocznicą, na stronie
internetowej muzeum, ukazała się wystawa „65
fotografii na 65 – lecie, Kamień Pomorski 1945-2010”
prezentująca najważniejsze wydarzenia związane z miastem, które
miały miejsce po II wojnie światowej. 

	W
roku sprawozdawczym nastąpiło zakończenie procesu organizacji 
placówki, które miało miejsce 26 czerwca wraz z otwarciem wystawy
„Historia zapisana na szkiełkach – Adolf Bartelt kamieński
fotograf”, prezentującej Kamień i okolice pierwszej dekady XX w.
Wernisaż ekspozycji połączony był z odsłonięciem płyty
pamiątkowej poświęconej Barteltowi, pionierowi fotografii w
naszym mieście.

	2 lipca odbyło się
otwarcie kolejnej wystawy fotograficznej zatytułowanej „Miasto
zatrzymane w kadrze. Kamień Pomorski w fotografii Stanisława
Kolasińskiego”. Prezentowane fotografie pokazują kamień lat 60.
i 70. XX w. Zorganizowana wspólnie z Kamieńskim Domem Kultury oraz
Towarzystwem Ziemi Kamieńskiej wystawa upamiętnia postać tego
kamieńskiego fotografika, działacza kultury i TMZK, w dwudziestą
rocznicę jego śmierci. 


	Prezentowane w
kapitularzu i Pałacu Biskupim wystawy odwiedziło łącznie 4687
osób, co przyniosło 9374,00 zł. zysku ze sprzedanych biletów. 

	Statutowym
zadaniem Muzeum jest także pozyskiwanie muzealiów w postaci darów
bądź depozytów. W minionym roku, dzięki Darczyńcom MHZK –
najczęściej mieszkańcom Kamienia Pomorskiego, nasza instytucja
wzbogaciła się o szereg nowych obiektów. Nasze zbiory wzbogaciły
zabytki archeologiczne, których przykładem są neolityczne toporki
podarowane przez Pana Henryka Masłowskiego. 27 maja 2010 r. Pani
Antonina Borkowska przekazała pamiątki wojskowe i wojenne po swym
zmarłym mężu komandorze Tadeuszu Borkowskim. Zbiór archiwaliów
powiększył się m. in. o „Kronikę Kamieńskiej Mleczarni”,
materiały dotyczące losów pionierów Ziemi Kamieńskiej czy
koperty i karty pocztowe – pozostałość po korespondencji ks.
dziekana Michała Kaspruka, proboszcza kamieńskiej parafii w latach
1946-1962. Pierwsze materiały, podarowane przez sybiraczkę Panią 
dr Helenę Rodziewicz, znalazły się w „Archiwum Sybiraków”
dokumentującym losy mieszkańców miasta i gminy Kamień Pomorski
zesłanych na Syberię w trakcie II wojny światowej. 

	W
muzeum znalazły się także m.in. przekazane przez Państwa
Magdalenę i Adama Forellów, aparat fotograficzny z pierwszego
powojennego zakładu fotograficznego „Foto-Tola”oraz legitymacja
członkowska nr 1 w kamieńskim oddziale Polskiego Związku
Zachodniego należąca do Karola Schmidta, pioniera Ziemi Kamieńskiej
i działacza spółdzielczości, wstęga z uroczystego oddania do
użytku odbudowanego ratusza 9 maja 1969 r. podarowana przez Panią
Teresę Wójtowicz czy sztandary – nieistniejących już - Zarządu
Powiatowego Koła Związku o Bojowników o Wolność i Demokrację
oraz Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej. Swój zasób znacznie
powiększyło Archiwum Fotograficzne MHZK. W roku sprawozdawczym
trafił tu m.in. zbiór negatywów fotografii wykonanych przez
Jerzego Lewandowskiego, dyrektora Zespołu Szkół Zawodowych w
Kamieniu Pomorskim w latach 1974-1984. Na zbiór ten składa się
1778 negatywów, na których autor uwiecznił nasze miasto lat 70. i
80. XX w. Uroczystego przekazania fotografii dokonali Państwo
Janina i Jerzy Mańczakowie na sesji Rady Miejskiej w dniu 26 marca
2010 r. W styczniu 368 fotografii (324 negatywy oraz 44 odbitki
pozytywowe) własnego autorstwa podarowała Muzeum Pani Teresa
Wójtowicz. W swych zbiorach nasza placówka posiada także, od ubiegłego roku, księgozbiór
podręczny z zakresu historii Pomorza Zachodniego. Gromadzi i
udostępnia prasę lokalną ukazującą się na terenie powiatu
kamieńskiego, periodyki specjalistyczne oraz „Camminer
Heimatgrüsse”.
	Zbiory
muzeum powiększyły się również m.in. o powojenne pocztówki -
dar Pana Bolesława Wojtkowiaka, kolekcję orderów, odznaczeń i
medali okolicznościowych, materiały dotyczące działalności
opozycji politycznej po 1980 r. oraz szereg dokumentów życia
społecznego (ulotek, plakatów, biletów, materiałów wyborczych z
kampanii samorządowych). Cennym nabytkiem stała się, zabezpieczona
w porę przed zniszczeniem, skrzynia pochodząca jak się okazało 
po, kunsztownej konserwacji przeprowadzonej przez kamieńską
Pracownię Konserwacji Mebli „Antyk Styl”, z 1828 r. Rozpoczęte
zostały prace konserwatorskie przy nadświetlu ze zniszczonego,
barokowego dworu w Dobropolu, przekazanego przez Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków w Szczecinie. W roku sprawozdawczym Muzeum
Morskie w Gdańsku, oddział w Tczewie rozpoczęło prace
konserwatorskie łodzi dłubanki z III w. n. e. Łódź ta, odkryta 
na polach w Rekowie, należących do Pana Wacława Radnego, jest
najstarszą łodzią odkrytą na Pomorzu Zachodnim. 

	Jednym
z pól aktywności MHZK w roku sprawozdawczym było również
prowadzenie nadzorów archeologicznych. 18 marca 2010 r. podpisano
umowę z Urzędem Miejskim na wykonanie ratunkowych prac
archeologicznych w związku z przebudową ulicy Staromiejskiej. 
Prace archeologiczne trwały od marca do czerwca ubiegłego roku. W
ich trakcie natrafiono na relikty przedwojennej zabudowy miasta, jak
również zabytki wczesnośredniowieczne. Za związane z nadzorem
prace Muzeum otrzymało 43 000 zł. Dokumentacja powstała po jego
zakończeniu dostępna jest w archiwum Muzeum Historii Ziemi
Kamieńskiej. Obok dzielnicy staromiejskiej, 14
maja 2010 r., przeprowadzono interwencyjne prace archeologiczne na
terenie Osiedla Katedralnego. Dyrektor MHZK Grzegorz Kurka brał też
udział w ekshumacji zwłok żołnierzy niemieckich na wyspie Wolin,
przeprowadzonej przez pracowników Zakładu Medycyny Sądowej
Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego. 

	MHZK
zaistniało również na polu naukowym. Dotychczasowy stan badań nad
najdawniejszymi dziejami Kamienia znacznie wzbogaciły przygotowywane
na zakończenie nadzorów sprawozdania archeologiczne. Nasza
instytucja była reprezentowana na konferencjach
naukowych organizowanych przez Stowarzyszenie Naukowe Archeologów
Polskich, Bibliotekę w Trzebiatowie oraz szczeciński oddział
Instytutu Pamięci Narodowej, w ramach IPN-owskiej konferencji
„Ideologia i propaganda wobec architektonicznego wizerunku miast
Polski Ludowej” z wystąpieniem „Małe
miasto w odbudowie. Kamień Pomorski po 1945 r.”.
Komunikat
dotyczący Muzeum, pióra niżej podpisanego i Przewodniczącego
Towarzystwa Miłośników Ziemi Kamieńskiej Henryka Masłowskiego,
znalazł się w wydanym w 2010 r. w piątym tomie periodyku Muzeum w
Stargardzie, zatytułowanym „Stargardia”. 

	Bardzo
ważnym aspektem działalności naszej placówki w 2010 r. było
dokumentowanie dziejów Ziemi Kamieńskiej, zwłaszcza powojennych.
Przeprowadzono kwerendy archiwalne dotyczące likwidacji
kamieńskiego kirkutu czy powojennych losów zabytków. Po blisko
czterdziestu latach na nowo podjęto badania nad kamieńskim rokiem
1945, dzięki czemu możliwym stało się poznanie postaci
Pełnomocnika Rządu na Obwód Kamień i pierwszego polskiego
starosty kamieńskiego Władysława Jasińskiego oraz pierwszego
polskiego burmistrza naszego miasta Stanisława Kuczkowskiego. 

	Muzeum
było także współorganizatorem, wspólnie z Parafią
pw. św. Ottona w Kamieniu Pomorskim
sympozjum naukowego zatytułowanego „Rany
Zbawiciela. Historia, teologia i kult Cudownego Obrazu Pana Jezusa
Ukrzyżowanego z Brzozdowiec”, które odbyło się 13
września 2010 r., w związku z uroczystościami ustanowienia
Sanktuarium Jezusa Ukrzyżowanego i Matki Bożej Bolesnej w słynącym
łaskami obrazie brzozdowieckim znajdującym się w naszej katedrze.
	MHZK
prowadziło także projekty multimedialne: „Na kombatanckim
szlaku”, „Z powojennych dziejów miasta i gminy Kamień
Pomorski”, „Na nieludzkiej ziemi. Wspomnienia sybiraków miasta i
gminy Kamień Pomorski” oraz „Meine Heimat - Cammin”, w ramach
których zbierane są relacje świadków historii. W dwóch
przypadkach - Panów Bronisława Rogalskiego i Tadeusza Borkowskiego
- udało się uwiecznić wspomnienia kombatantów na krótko przez
ich śmiercią.
	Niekiedy
Muzeum zmuszone było do interweniowania w sytuacjach barbarzyńskiego
niszczenia dziedzictwa historycznego naszego powiatu, jak w przypadku
zbezczeszczenia poniemieckiego cmentarza w Gostyniu, w gminie
Świerzno. 

	MHZK
prowadziło działalność oświatową. Przeprowadzono szereg lekcji
muzealnych dla uczniów kamieńskich szkół. We współpracy ze
szczecińskim stowarzyszeniem „Oswajanie Sztuki” prowadzono
warsztaty fotograficzne. Dwa spotkania – 11 maja pt. „Camera
obscura, czyli jak zbudować aparat fotograficzny” oraz 24
lipca - „Zdejmowanie wizerunku” poświęcone były historycznym
metodom fotografowania. Pod koniec roku zorganizowano pierwsze
spotkanie w ramach cyklu „Muzealne Spotkania z Historią”. W
zamierzeniu te popularno-naukowe
spotkania, o charakterze interdyscyplinarnym, nie będą ograniczały
się wyłącznie do historii naszego miasta. Zapraszani na nie będą
archeolodzy, historycy, historycy sztuki, konserwatorzy i pasjonaci,
których wystąpienia będą wpisywały się w tematykę związaną z
dziejami Kamienia Pomorskiego, ale także podejmowały zagadnienia z
szerokiego spektrum zainteresowań zapraszanych gości. 


	Działalność
oświatowa z zakresu popularyzacji zabytków, archeologii i historii
prowadzona była również na łamach prasy regionalnej –
dwutygodnika „Pomorzanin” oraz tygodnika „Dziennik Kamieński”,
a także na naszej stronie internetowej oraz kamieńskich portalach
internetowych – ikamien, pomorski24.com oraz zka.pl.

	W ramach
działalności statutowej Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej
współpracowało z kamieńskimi instytucjami kultury – Kamieńskim
Domem Kultury, Powiatową i Miejską Biblioteką Publiczną oraz
Towarzystwem Miłośników Ziemi Kamieńskiej, a także z innymi
instytucjami jak: Muzeum Narodowe w Szczecinie, Muzeum w
Stargardzie, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Szczecinie,
Diecezjalny Konserwator Zabytków, Parafia pw. św. Ottona w Kamieniu
Pomorskim, kamieński oddział Związku Kombatantów RP i Byłych
Więźniów Politycznych, Zakład Medycyny Sądowej Pomorskiego
Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, Dział Promocji i Integracji
Europejskiej Urzędu Miejskiego, stowarzyszenie byłych niemieckich
mieszkańców Kamienia Pomorskiego oraz Komenda Wojewódzka Policji w
Szczecinie.

	W ubiegłym roku
zostały podjęte kroki zmierzające do odzyskania zabytków po
Muzeum Regionalnym, zlikwidowanym przez Zarząd Miasta i Gminy oraz
Radę Miejską I kadencji. Obecnie znajdują się one w Muzeum
Narodowym w Szczecinie oraz Muzeum Regionalnym in. Andrzeja Kaubego w
Wolinie. Powrócą do Kamienia w roku bieżącym.
	Muzeum
dokumentuje również losy zaginionych i zniszczonych obiektów
zabytkowych z terenu miasta i gminy Kamień Pomorski. Prowadzi także
aktywne poszukiwania tzw. butelki Kleista, najstarszego na świecie
kondensatora
elektrycznego.
Brało udział w opracowywaniu nowej gminnej ewidencji zabytków oraz
interweniowało, niestety nie zawsze skutecznie, w sytuacjach 
niedopuszczalnych działań godzących w widoczny sposób w 
strukturę zabytków naszego miasta, nie ujętych w rejestrze WKZ,
jak ocieplenie dawnej synagogi przy ul. Pocztowej czy wymiana
stolarki okiennej w budynku dawnego żłobka przy ul. Wąskiej 1.

	Muzeum, wspólnie z
Parafią pw. Macierzyństwa NMP w Benicach oraz pracownikami
kamieńskiej Spółdzielni Socjalnej „Warcisław” uporządkowało
teren po zniszczonym w latach 50. XX w. kościele oraz dawnym
cmentarzu we wsi Benice. 


	W 2010 r.
prowadzono działalność wydawniczą poprzez publikację folderów,
informatorów i widokówek. Powołano także Radę Muzealną,
sprawującą nadzór merytoryczny nad funkcjonowaniem MHZK. W jej
skład weszli: Jacek Golusda, Henryk Masłowski, Stanisław Motyka,
Waldemar Predko, Helena Zwolska oraz ks. dziekan Dariusz Żarkowski.
	Miniony
rok stanowił ważny etap w działalności MHZK. Podejmowane
działania nie przyniosłyby oczekiwanego rezultatu bez wsparcia,
zrozumienia i życzliwości wielu osób i instytucji. Wszystko to
pozwala z optymizmem patrzeć
w przyszłość.

Autor:

www.mhzk.eu | Wszelkie prawa zastrzeżone | Made by IQ Vertical | 2009