Muzeum w Kamieniu Pomorskim

Edycja: Historia jednego zabytku - część 17(1)

Zdjęcie:
Tytuł:

Barokowy dwór myśliwski generała Bodo von Fleminga w Świerznie ( część 1 ).

1728 Bogislaff Bodo R. Graff v. Fleming Erb. Schloss ú: Schwirssen, Gernal Lieút: v. der Cavall:úntter Ihro Königl. Maj: v. Pohl: ú: Chúrfürstl: Dúrchl: zu Sachsen ( inskrypcja na tablicy erekcyjnej umieszczonej w sali balowej świerzeńskiego dworu )

W Świerznie ( niem. Schwirsen ) w odległości około 11 kilometrów od Kamienia Pomorskiego znajduje się wspaniała barokowa rezydencja zbudowana przez generała Bodo von Fleminga. Postaci znanej i wielce szanowanej na dworach XVIII wiecznej Europy- przede wszystkim ze względu na jego długoletnią służbę na dworze saksońskim, jak również nazwisko, które otwierało drogę do kariery na wszystkich szczeblach administracji państwowej.
Rodzina Flemingów szczególnie aktywna była w granicach przedwojennego powiatu kamieńskiego gdzie członkowie tego rodu byli w posiadaniu licznych ziem – stąd bardzo często powiat nazywano aż do końca II wojny światowej Flemingische Kreis. 
Bardzo wcześnie Flemingowie pojawili się na ziemi świerzeńskiej - pierwsze informacje o nich pochodzą już z XIV wieku. Na początku XV wieku wieś należała do Henryka Fleminga. W 1455 roku dobra świerzeńskie Flemingowie podzielili na trzy części (dopiero po 262 latach zostały ponownie zjednoczone). W XVII wieku część Świerzna należała do Jerzego Kacpra von Fleminga, a następnie jego syna Jakuba Henryka. W 1717 roku generała Bodo von Fleminga połączył wszystkie trzy majątki. W 1734 roku dobra świerzeńskie znalazły się w posiadaniu rodziny von Wartensleben i zarządzali tymi ziemiami aż do początku XX wieku. W 1916 roku Świerzno zakupił Grafa Hahna- jednak na niezbyt długo bo już od 1929 roku do zakończenia II wojny światowej były one w posiadaniu Hansa Siegfrieda von Rüxelebena.
Interesujące nas zespół dworsko – parkowy ( jeden z najpiękniejszych na Pomorzu) znajduje się w niewielkim oddaleniu od drogi prowadzącej z Kamienia Pomorskiego. Cały kompleks wznosi się lekko powyżej terenu. Od strony ulicy jest on obniżony, gdzie występują bagniste łąki. Całość założenia o długości 440 metrów rozplanowana została symetrycznie wzdłuż osi północ – południe. Od strony ulicy wjazd do rezydencji prowadzi przez groblę po bokach której znajduje się zachowana do dnia dzisiejszego aleja kasztanowców.
Dwór Bodo von Fleminga jest rezydencją z tzw. dziedzińcem honorowym, założonym na planie „entre cour et jardin” - czyli między dziedzińcem a ogrodem. Bodo von Fleming czerpał inspirację z architektury saksońskiej- skąd prawdopodobnie przywiózł plany do budowy przyszłego dworu. Budowę założenia dworskiego rozpoczęto w 1718 roku. Dwór musiał odpowiadać pozycji społecznej Fleminga, tak więc musiał być reprezentacyjny i godny rodowi. Od strony północnej do dworu przylega park dworski. Aż do 1764 roku pomiędzy parkiem a dworem znajdował się stary zamek ( w 1976 roku podczas prac ziemnych natrafiono na narożnik fundamentów wykonanych z głazów narzutowych), który był użytkowany aż do 1764 roku. Został on następnie rozebrany a w jego miejsce zbudowano w XVIII wieku dwa gołębniki w formie ośmiobocznych wież. 
Do najbardziej reprezentacyjnych budynków należy skrzydło zachodnie, w której rezydował Fleming jak również skrzydło południowo - zachodnie wewnątrz którego umieszczona została jedna z najpiękniejszych na Pomorzu sal balowych- ukończona dopiero w 1728 roku. Wewnątrz znajdują się wspaniałe malowidła wykonane techniką olejno - temperową, które cudem przetrwały do dzisiaj – w latach 90 XX wieku część sali balowej została rozszabrowana. Wyrwano część drewnianej posadzki i ze ściany zdjęto fragmenty drewnianej okładziny. Na całe szczęście złodzieje nie zdążyli zniszczyć barokowych malowideł umieszczonych na sklepieniu lustrzanym więźby dachowej. W sali balowej na ścianie wschodniej umieszczono emporę dla orkiestry a nad nią herb Flemingów podtrzymywany przez „dzikiego męża” i rycerza w zbroi z napisem fundacyjnym i datą 1728. Na malowidłach przedstawiono postacie muzykantów, dam dworu, włoskich aktorów z commedii dell'arte, dziecko bawiące się z psem, prawnikiem z kodeksem praw, kupca żydowskiego, błazna z małpką, arlekina. Postacie te są jak zaczarowane- od 280 lat uczestniczą one w zabawie. Są one w ruchu i nadają sali balowej niesamowitej- magicznej atmosfery, przenosząc nas w czasy właściciela dworu Bodo von Fleminga. Na plafonie ( centralnej części sklepienia) znajduje się rozeta o stylizowanych płatkach kwiatowych, a po jej bokach słońce i księżyc wśród chmur.
Budynki dworskie są w większości zbudowane w konstrukcji ryglowej( w tamtym czasie podstawowy materiał w budownictwie). 
Od dworu w kierunku północnym został założony dziesięciokwaterowy park typu francuskiego z rozplanowaniem geometrycznym. W parku znajdują się do dnia dzisiejszego owalne sadzawki obsadzone dookoła alejami lip i kasztanowców. Całość założenia dworsko – parkowego na wzór holenderski otoczono kanałem wodnym.

Autor:

www.mhzk.eu | Wszelkie prawa zastrzeżone | Made by IQ Vertical | 2009