Fundacja de Croya - krata lektoryjna z 1684 roku.

Obecne wyposażenie wnętrza kamieńskiej katedry pochodzi prawie w całości z czasów protestanckich. Wcześniejsze było stopniowo wynoszone ze świątyni, po tym jak książęta pomorscy – Barnim IX Pobożny (zwany Barnimem XI - syn Anny Jagiellonki i Bogusława X) i Filip I (syn Jerzego I i Amelii palatyńskiej) 13 grudnia 1534 roku na Sejmiku Trzebiatowski uznali nauki Marcina Lutra za obowiązujące w całym księstwie.

W XVII wieku - pomimo ciężkich czasów – wojny 30 - letniej, kontrybucji, głodu, epidemii i przede wszystkim rozbioru Księstwa Pomorskiego przez Szwedów i Brandenburczyków, zostały ufundowane dla katedry niezwykłe obiekty, które przetrwały do czasów nam współczesnych. Mam tutaj na myśli fundacje Ernesta Bogusława de Croya (ur. 26 sierpnia 1620 – zm. 7 lutego 1684) - syna księżnej Anny – siostry ostatniego księcia pomorskiego Bogusława XIV. Ernest de Croy był biskupem kamieńskim w latach 1637-50, następnie księciem kamieńskim (1665-70), wreszcie od 1670 roku gubernatorem Prus Książęcych - gdzie rezydował aż do swojej śmierci na zamku w Królewcu – pochowany został natomiast obok swojej matki w kaplicy zmakowej w Słupsku. Już jako gubernator ufundował do katedry ambonę, kratę wokół chrzcielnicy, organy które są swoistym epitafium wygasłego rodu Gryfitów i kratę lektoryjną – która będzie bliżej przedstawiona w dzisiejszym, już 50 – tym artykule z „Historii jednego zabytku”.

Krata miała za zadanie oddzielenie transeptu od prezbiterium kościoła - część prezbiterialna kanonicka - przeznaczona była dla kleru, korpus nawowy natomiast dla wiernych. W środku kraty znajdował się ołtarz Ecce Homo, który w 1961 roku został usunięty z centralnej części kraty i przeniesiony do prawego filara w korpusie nawowym katedry. Pierwotnie nad ołtarzem umieszczone było również tondo z obrazem Chrystusa Ukrzyżowanego w asyście tzech rzeźb.

Krata lektoryjna ma konstrukcję ramową opartą na sześciu belkach, które stanowią pionowe elementy konstrukcyjne - na nich nałożono belkę gzymsową - belki zdobione są ornamentem roślinnym. Pionowe słupy dzielą obiekt na pięć części. Po bokach ołtarza umieszczone są drzwi prowadzące niegdyś do części prezbiterialnej świątyni - ponad drzwiami umieszczono ozdobną metalową kratę, układającą się w ozdobne spirale. W miejscu stykania się prętów wykonano ozdobne plakiety, na których wygrawerowano floralne ryty. Pod nią umieszczono płyciny z obrazami przedstawiające sceny ze Starego Testamentu: Lud Izraela zbierający mannę na pustyni, Lud Izraela czerpiący wodę wypływającą ze skały, Ofiara Izaaka, Węże kąsające Izraelitów. Malowidła wykonał Heinrich Redtel ze Stargardu około 1685 r. W 2007 roku przeprowadzone zostały prace konserwatorskie kraty, jak również malowideł- podczas prac okazało się, że wiele szczegółów obrazów zostało zamalowanych, podczas poprzednich konserwacji, które miały miejsce w 1850 wykonane przez Otto Dittera ze Szczecina. Kolejne prace konserwatorskie wykonano w okresie międzywojennym. Obecnie krata już nie spełnia swojej pierwotnej funkcji – jest raczej tylko ciekawym elementem wyposażenia katedry, które warto zachowć dla przyszłych pokoleń, jako świadectwo minionych czasów.