Muzeum w Kamieniu Pomorskim

Edycja: Historia jednego zabytku- część 22

Zdjęcie:
Tytuł:

Odkrycie łodzi-dłubanki w pobliżu Rekowa. W dniu 17 listopada 2008
roku zostałem poinformowany przez burmistrza Kamienia Pomorskiego
Bronisława Grzegorza Karpińskiego o odkryciu słowiańskiej
łodzi w pobliżu Rekowa. Niezwłocznie udaliśmy się do odkrywcy
pana Wacława Radnego. Po przybyciu na miejsce okazało się, że jest to
fragment łodzi- dłubanki wykonanej z dębu o długości 2, 71
metra, szerokości 50 centymetrów i grubości burty 8-10 cm.
Łódź jest zachowana w dobrym stanie – uszkodzone są
jedyni częściowo burty. Została ona wykopana z torfu podczas prac
poszerzających i oczyszczających jeden z kanałów
melioracyjnych. Znajduje się ona w odległości około 200 metrów
na południe od rzeki Wołczenicy. O odkryciu natychmiast
poinformowany został konserwator zabytków pani Paulina
Kubacka. W dniu 21 listopada pani konserwator przybył na miejsce
znalezienia zabytku wraz z kierownikiem działu archeologicznego
Muzeum Narodowego. Na miejscu potwierdzone zostały nasze
przypuszczenia. Wojewódzki Konserwator Zabytków ze
względu na wagę znaleziska postanowił, że przeprowadzone zostaną
badania dendrochronologiczne łodzi- dzięki którym ustalimy
dokładnie okres w którym łódź została wykonana.
Zostanie również przeprowadzona konserwacja obiektu przez
Muzeum Narodowe w Szczecinie. Na Pomorzu nie odkryto do
tej pory łodzi pochodzącej sprzed naszej ery – być może będzie
to pierwszy tego typu obiekt ?. W Europie najstarsze łodzie-
dłubanki pochodzące z mezolitu i odkryte zostały w Holandii (
najstarszą znaleziono w Pesse i datowana jest na 8825 lat p.n.e.
). Odkrycie też pochodzą z północnej Francji i północno-
zachodnich Niemiec. W Polsce najstarsze pochodzą z neolitu (
najstarsza łódź odkryta została na osadzie kultury pucharów
lejkowatych w Szlachcinie koło Środy Wielkopolskiej i datowana
około 3640 r. p.n.e.). Na Pomorzu
zainteresowanie łodziami- dłubankami datuje się na koniec XIX
wieku. Z terenu Pomorza znanych jest obecnie aż 186 dłubanek,
jednak tylko część z nich została przebadana. Łódź odkryta
niedaleko Rekowa jest niewielka w porównaniu z innymi
wcześniej odkrytymi dłubankami. W Muzeum Narodowym w Szczecinie
znajduje się łódź znaleziona w dorzeczu Bugu-Narwi o
długości 10 metrów. Jedno z czółen znane w
literaturze pod nazwą Kamień Pomorski 1 ( datowana na V wiek n.e.)
ma długość wynoszącą 9 metrów , inna Kamień Pomorski 2 (
znaleziona na Świncu i datowana na XII wiek) ma długość wynoszącą
około 6 metrów. Na podstawie masy i długości łodzi-
dłubanki z Rekowa można w przybliżeniu określić jej ładowność
-wynosiła ona około 150 kilogramów- dla porównania
dla łodzi oznaczonej Kamień Pomorski 1 ładowność wynosiła
ponad 1 tonę! Łodzie wykonywane były z jednego pnia drzewa. Sposób
wykonania był bardzo prosty- ciosane były one za pomocą siekierki
lub topora, również były wypalany, tak aby utworzyć z pnia
kształt burt. Trudno określić
dokładnie rolę jaką spełniała łódź z Rekowa. Pozostają
dwie prawdopodobne możliwości. Pierwsza, że służyła do polowań
i rybołówstwa lub ta druga, zresztą bardzo interesująca, że
służyła jako łódź ceremonialna. Wiek łodzi jak już
wcześniej wspomniałem ustalona będzie dzięki badaniom
dendrochronologicznym. Dłubanki odkryte na Pomorzu do tej pory
przebadane zostały metodą radiowęglową C14. Najstarsza łódź
 na Pomorzu jest datowana na 539 rok n.e. i znaleziona została na
Zalewie Szczecińskim. Niektóre łodzie datowane są nawet na
wiek XIX ! Mam nadzieję, że łódź
znaleziona w Rekowie pochodzi z pradziejów, tym bardziej że
pierwsze świadectw obecności grup ludzkich na terenie wioski i
okolic pochodzą już z młodszej epoki kamienia (4500 - 1700
p.n.e.). Świadczą o tym odkrycia dokonywane przed II wojną
światową np. na tzw. Srebrnym Wzgórzu znaleziono młot
krzemienny kultury pucharów lejkowatych. Po wojnie podczas
badań powierzchniowych prowadzonych przez archeologów
natrafiono na cmentarzysko kultury łużyckiej, jak również
przy drodze prowadzącej do Kamienia Pomorskiego natrafiono na
skupisko wielkich głazów- które sugerują istnienia
grobu megalitycznego sprzed 5 tysięcy lat!. Czy
to znalezisko jest w jakiś sposób powiązane z wcześniejszymi
odkryciami ? Być może na to pytanie odpowiemy po badaniach
dendrochronologicznych, które mają być przeprowadzone już w
styczniu 2009 roku. Mam
nadzieję, że po konserwacji łódź trafi do nowo
powstającego Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej w Kamieniu
Pomorskim. Odkrycie to świadczy o tym, że okolice
miasta są bogate w liczne i cenne zabytki, które są
świadectwem długich dziejów tych ziem.

Autor:

www.mhzk.eu | Wszelkie prawa zastrzeżone | Made by IQ Vertical | 2009